Τί είναι Υδροπονία
Με τον όρο υδροπονία εννοούμε κάθε καλλιέργεια φυτών που γίνεται σε οποιοδήποτε υπόστρωμα, εκτός του εδάφους ή εδαφικών μιγμάτων. Δύο είναι οι βασικές κατηγορίες υδροπονικών καλλιεργειών. Αυτές που γίνονται πάνω σε νερό (N.F.T.) κι αυτές που γίνονται πάνω σε αδρανή υποστρώματα (πετροβάμβακας , περλίτης κ.λπ.). Όταν λέμε αδρανές υπόστρωμα , εννοούμε ότι δεν παρέχει καθόλου θρεπτικά στοιχεία στα φυτά και για το λόγο αυτό όλα τα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζεται η καλλιέργεια χορηγούνται με τη μορφή θρεπτικού διαλύματος. Τα υδροπονικά συστήματα διακρίνονται σε κλειστά, όπου το θρεπτικό διάλυμα ανακυκλώνεται, και σε ανοιχτά, όπου το ποσό θρεπτικού διαλύματος που περισσεύει από την άρδευση (περίπου 10-15%), χάνεται στο έδαφος.
Η ανάπτυξη των φυτών γίνεται στο νερό και όχι στο χώμα προσφέροντας μεγαλύτερα κέρδη, μειωμένο κόστος παραγωγής αλλά και δυνατότητα κοινοτικής ενίσχυσης που φτάνει το 40%
Υπερδιπλάσιες στρεμματικές αποδόσεις σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους καλλιέργειας, σημαντική μείωση του κόστους παραγωγής, εφαρμογή σε περιοχές με φτωχά ή ακατάλληλα εδάφη για καλλιέργεια, και ανταγωνιστικά προϊόντα υψηλής ποιότητας προσφέρουν οι εναλλακτικές υδροπονικές καλλιέργειες, που παραμένουν εν πολλοίς άγνωστες στη χώρα μας, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα διαθέτει ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη τους λόγω της παρατεταμένης ηλιοφάνειας.
Μπορεί βέβαια η αρχική επένδυση να έχει υψηλό κόστος, ωστόσο υπάρχει δυνατότητα κοινοτικής ενίσχυσης έως και 40% με την ένταξη στον επενδυτικό Νόμο.
Τι είναι όμως η υδροπονία;
Πρόκειται για την παραγωγή κατά την οποία τα φυτά μεγαλώνουν στο νερό αντί για το χώμα.
Με αυτό τον τρόπο η ρίζα του φυτού απορροφά όσο νερό θέλει, ενώ το υπόλοιπο ανακυκλώνεται και χρησιμοποιείται ξανά, με αποτέλεσμα στην υδροπονία να ξοδεύεται 40-60% λιγότερο νερό από ό,τι στις συμβατικές καλλιέργειες.
Φυσικά προϊόντα όπως ο πετροβάμβακας ή ο περλίτης χρησιμοποιούνται αντί για χώμα και οι καλλιέργειες τροφοδοτούνται με θρεπτικές ουσίες, απαραίτητες για σωστή ανάπτυξη και απόδοση των φυτών.
Η υδροπονία έχει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης στην Ελλάδα, αν ληφθεί υπόψη η πίεση και η ζήτηση που δέχεται το υδάτινο κεφάλαιο.
Στην υπαίθρια καλλιέργεια το νερό που απαιτείται είναι περίπου 60 λίτρα ανά κιλό ντομάτας.
Στο κλασικό θερμοκήπιο με χώμα αυτή η ποσότητα μειώνεται στα 25-30 λίτρα.
Με το ανοιχτό σύστημα υδροπονίας χωρίς ανακύκλωση νερού η ποσότητα μειώνεται στα 20 και αν ανακυκλώνεται με κλειστό σύστημα μειώνεται ακόμη περισσότερο, στα 15 λίτρα.
• Αυτά τα συστήματα είναι τα πιο απλά και τα πρώτα που αναπτύχθηκαν. Εχουν διαδοθεί περισσότερο και έχουν λιγότερες απαιτήσεις. Στα ανοιχτά συστήματα, τα υγρά της αποστράγγισης δεν ανακυκλώνονται αλλά απορρίπτονται.Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα αυξημένες απώλειες λιπασμάτων με την απορροή και μόλυνση του εδάφους και του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, όπως συμβαίνει και στην εδαφική καλλιέργεια.
Κλειστά συστήματα:
• Στα κλειστά συστήματα το διάλυμα της απορροής ανακυκλώνεται και επαναχρησιμοποιείται σε μεγάλο ποσοστό. Με τον τρόπο αυτό έχουμε οικονομία στην κατανάλωση λιπασμάτων (μέχρι 50%) και σημαντική μείωση της ρύπανσης. Τα κλειστά συστήματα είναι πιο ευαίσθητα και ένα σημαντικό μειονέκτημά τους είναι η πιθανή εξάπλωση ασθενειών σε όλα τα φυτά της καλλιέργειας. Το υψηλό κόστος επένδυσης σε εξοπλισμό απολύμανσης της επανακυκλοφορίας είναι ένας από τους περιοριστικούς παράγοντες εξάπλωσης αυτού του τύπου. Βέβαια, σε καλλιέργειες μικρής διάρκειας, όπου λαμβάνονται και υγειονομικά μέτρα για την καλλιέργεια, μειώνεται η ανάγκη απολύμανσης. Από μελέτες οικονομικών, τεχνικών και περιβαλλοντικών στοιχείων κλειστών συστημάτων για διάφορες ομάδες φυτών έγινε ξεκάθαρο το γεγονός ότι με τα κλειστά συστήματα η κατανάλωση νερού και λιπασμάτων μπορεί να μειωθεί σημαντικά.
Η διατήρηση εύρωστων φυτών και καλού αέριου και ριζικού περιβάλλοντος, καθώς και η προσεκτική ρύθμιση της ανακύκλωσης είναι φυσικοί τρόποι μείωσης της πιθανότητας μόλυνσης. Στην περίπτωση αυτή, απαιτούνται καλή γνώση και συνεχής παρακολούθηση ώστε να γίνεται ελάχιστη χρήση χημικών απολυμαντικών και μόνο όταν οι συνθήκες επιβάλλουν προληπτικά μέτρα.
ΣΥΓΚΡΙΣΗ
Τα πλεονεκτήματα μιας υδροπονικής καλλιέργειας σε σύγκριση με τη συμβατική στο έδαφος είναι τα εξής:
• Επιτρέπει την άμεση τροποποίηση περιβάλλοντος ρίζας
• Οικονομία σε νερό και λιπάσματα.
• Αύξησης της παραγωγής λόγω φωτεινότητας.
• Απαλλαγή από τις ασθένειες του εδάφους και το κόστος της απολύμανσης, που είναι συνήθως σημαντικό.
• Διευκόλυνση αυτοματοποίησης της άρδευσης και της λίπανσης.
• Εξοικονόμηση νερού και θρεπτικών στοιχείων, γιατί περιορίζονται οι απώλειες από επιφανειακές διαρροές και βαθιά διείσδυση του νερού στο έδαφος
• Απλοποίηση του προγράμματος εργασιών της παραγωγικής επιχείρησης, γιατί δεν απαιτείται η δημιουργία ειδικών εδαφικών μειγμάτων για την ανάπτυξη των νεαρών φυτών και
• Περιορισμός της σκληρής χειρωνακτικής εργασίας, που είναι αναγκαία στις καλλιέργειες εδάφους, όπως κατεργασία εδάφους, φύτεμα, ζιζανιοκτονία.
Τα σημαντικότερα μειονεκτήματα της υδροπονικής καλλιέργειας είναι:
• Απαιτούνται αρκετά μεγάλες δαπάνες επένδυσης
• Είναι σχετικά ευαίσθητο σύστημα καλλιέργειας χωρίς μεγάλες ανοχές λαθών
• Απαιτούνται περισσότερες γνώσεις από τον καλλιεργητή
Βέβαια, το Α και το Ω της υδροπονίας είναι το πώς θα δημιουργηθεί μια σωστή συνταγή θρέψης. Αν μπει κάτι λάθος, καταστρέφεται το φυτό και χάνεται όλη η παραγωγή.
Πέρα από τα οφέλη για τους παραγωγούς και τους καταναλωτές, η επέκταση των υδροπονικών καλλιεργειών θα μπορούσε να δώσει λύσεις σε μια σειρά από περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων, αλλά και της υπερκατανάλωσης νερού για άρδευση, ιδιαίτερα σε περιόδους παρατεταμένης λειψυδρίας. Όπως αναφέρουν ειδικοί επιστήμονες, αν όλες οι καλλιέργειες της Ελλάδας ήταν υδροπονικές, τότε το 85% που καταναλώνει σήμερα ο αγροτικός τομέας σε νερό θα γινόταν αυτόματα 50%. Όπως αναφέρει ο καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος παράγει τεχνολογία και παρέχει τεχνογνωσία για θερμοκήπια και υδροπονικές καλλιέργειες, Νίκος Συγριμής, η κρίση γεννά ευκαιρίες και η υδροπονία αποτελεί μια επιχειρηματική ευκαιρία.
«Στην Ολλανδία, όπου το 90% της παραγωγής προέρχεται από υδροπονικές καλλιέργειες, η μέθοδος αυτή έδωσε ανταγωνιστικότητα στη χώρα απέναντι στον χαμηλού κόστους Νότο.
Το κόστος μετασχηματισμού μιας θερμοκηπιακής καλλιέργειας σε υδροπονική είναι σχετικά μικρό και μπορεί να αποσβεστεί σε ένα-δύο χρόνια.
Αν αυτό συνδυαστεί με τις παρεχόμενες διαρθρωτικές ενισχύσεις, το όλο εγχείρημα μπορεί να αποτελέσει μια δελεαστική επιχειρηματική πρόταση».
Μέθοδος κατάλληλη για θερμοκήπια
Μπορεί σε μια υπαίθρια καλλιέργεια ντομάτας στο χώμα η ετήσια απόδοση να κυμαίνεται μεταξύ 3 και 7 τόνων ανά στρέμμα, ωστόσο με τη μέθοδο της υδροπονίας η παραγωγή ντομάτας μπορεί να υπερβεί ακόμη και τους 20 τόνους, με δύο φυτεύσεις στη διάρκεια ενός έτους.
Σε ιδανικές δε συνθήκες με υπερσύγχρονο εξοπλισμό (θερμοκήπιο από γυαλί) μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και τους 40 τόνους ανά έτος.
Αναμφίβολα, με την υδροπονία οι παραγωγοί μπορούν να συνδυάσουν τις άριστες κλιματικές συνθήκες που προσφέρει η χώρα μας με τις κατάλληλες υποδομές, ώστε να αυξήσουν τις αποδόσεις τους και να βελτιώσουν την ποιότητα των προϊόντων τους σε ανταγωνιστικό κόστος παραγωγής.
Θερμοκήπιο Υδροπονίας στην Ελλάδα
Μια επιτυχημένη εφαρμογή της υδροπονίας στην πιο σύγχρονη μορφή της λειτουργεί εδώ και λίγα χρόνια στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας.
Η εταιρεία Agritex Ενεργειακή ΑΕ ιδρύθηκε το 2007 με όραμα την παραγωγή επώνυμων ελληνικών αγροτικών προϊόντων υψηλής ποιότητας.
Οι εγκαταστάσεις της εταιρείας αποτελούνται από υαλόφρακτο θερμοκήπιο 100 στρεμμάτων με σύγχρονες υποδομές και αυτοματισμούς υδροπονίας.
Το θερμοκήπιο θερμαίνεται αξιοποιώντας την τεχνολογία της συμπαραγωγής θερμικής με ηλεκτρική ενέργεια από φυσικό αέριο.
Μάλιστα, η επένδυση αυτή χρηματοδοτήθηκε από το μέτρο 2.1 του επιχειρησιακού προγράμματος ανταγωνιστικότητας του ΥΠΑΝ, συνολικού ύψους 20,3 εκατ. ευρώ.
Το σύστημα υδροπονίας της Agritex Ενεργειακή ΑΕ είναι κλειστού τύπου, με ανακύκλωση των θρεπτικών διαλυμάτων, χωρίς καμία επιβάρυνση του περιβάλλοντος.
Η υδροπονική καλλιέργεια πραγματοποιείται σε ειδικά υποστρώματα υδροπονίας από πετροβάμβακα υψηλών προδιαγραφών, τα οποία αντικαθίστανται κάθε χρόνο.
Με τη στρεμματική απόδοση να φθάνει τους 50 τόνους, εκτός από την κλασική πλέον ντομάτα σε τσαμπί Lucia η εταιρεία παράγει τη μικρότερη σε μέγεθος Lucia Baby, ενώ δοκιμάζει συνεχώς νέες ποικιλίες και συσκευασίες φιλοδοξώντας να δημιουργήσει μια πλήρη σειρά προϊόντων ντομάτας, όλων των σχημάτων, μεγεθών και γεύσεων.
Η δυναμικότητα της μονάδος παραγωγής CO2 είναι 1,5 τόνος/ ώρα
Κάποια απ τα χαρακτηριστικά λειτουργίας του Θερμοκηπίου είναι :
Ηλεκτρισμός Σε εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας περί απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, η Agritex Ενεργειακή ΑΕ, εγκρίθηκε ως ένας από τους ανεξάρτητους παραγωγούς ηλεκτρικού ρεύματος της χώρας.
Η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται από τρεις μηχανές εσωτερικής καύσεως Caterpillar, ισχύος 1,6 MWe η κάθε μία, συνολικής ισχύος 4,8 MWe, χρησιμοποιώντας ως καύσιμη ύλη το φυσικό αέριο.
Η ετήσια δυναμικότητα της μονάδος είναι 32.000 MWh, οι οποίες αγοράζονται από τον ΔΕΣΜΗΕ και τροφοδοτούν το εθνικό δίκτυο.
Λόγω της εγκατάστασης συστήματος καθαρισμού και διαχείρισης καυσαερίων, η μονάδα έχει ενταχθεί στην κατηγορία των φιλικών για το περιβάλλον επιχειρήσεων.
Θέρμανση Η θέρμανση της μονάδος (θερμοκήπιο και λοιπές εγκαταστάσεις) επιτυγχάνεται από : τις μηχανές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της διαδικασίας συμπαραγωγής ηλεκτρικής με θερμική ενέργεια.
Οι μηχανές αυτές, παράλληλα με την παραγωγή ηλεκτρισμού, παράγουν θερμική ενέργεια, συνολικής ισχύος 6 MWthη οποία καλύπτει πάνω από το 85% των θερμικών απαιτήσεων της μονάδος δύο λέβητες φυσικού αερίου, ισχύος 9,3 MWth ο κάθε ένας οι οποίοι συμπληρώνουν την θερμική ενέργεια που δεν καλύπτεται από τη συμπαραγωγή.
Παραγωγή CO2
Όπως είναι γνωστό ,τα φυτά παίρνουν τα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζονται από το έδαφος, εκτός του CO2 το οποίο αντλούν από τον αέρα.
Το CΟ2 είναι η βασική πηγή άνθρακα (C) για τα φυτά, στοιχείου απαραίτητου για την ανάπτυξη τους και την δημιουργία καρπών.
Στον κλειστό χώρο του θερμοκηπίου, όπου η πυκνότητα των φυτών είναι ιδιαίτερα μεγάλη, δημιουργούνται υψηλές απαιτήσεις σε CO2.
Για τον λόγο αυτό, έχει εγκατασταθεί στην εταιρία μας, μονάδα επεξεργασίας των καυσαερίων των μηχανών, η οποία μέσω κατάλυσης, καθαρίζει και μετατρέπει τα καυσαέρια σε καθαρό CO2 το οποίο διοχετεύεται και εμπλουτίζει το εσωτερικό του θερμοκηπίου
Η δυναμικότητα της μονάδος παραγωγής CO2 είναι 1,5 τόνος/ ώρα.
team energy.
Η απόφαση
αυτή ελήφθη για να καλυφθεί η αυξημένη ζήτηση σε σχέση με τις απευθείας
ενισχύσεις και να συνεχιστεί απρόσκοπτα η λειτουργία το προγράμματος
«Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον» σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας και η ενίσχυση των
παρεμβάσεων στον κτιριακό τομέα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των
οικιών.
(δ) ΠΕΠ
Αττικής άξονας προτεραιότητας 1: «Ενίσχυση Υποδομών Προσπελασιμότητας -
Ενέργειας στην Περιφέρεια Αττικής» με τριάντα τέσσερα εκατομμύρια (34.000.000)
Ευρώ».
Σε δηλώσεις
του, ο Υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, επεσήμανε: «Σε μια περίοδο όπου
απαιτείται επανεκκίνηση της οικονομίας, το πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας
προσφέρει ρευστότητα στην αγορά. Με την απόφασή μας, ενισχύουμε σημαντικά τα
νοικοκυριά για την ενεργειακή αναβάθμιση και θωράκιση των κτιρίων, ενώ
ταυτόχρονα στηρίζουμε και τον κλάδο της οικοδομής. Μέσα από τις παρεμβάσεις
μας, στοχεύουμε στην αναζωογόνηση, αλλά και στην αλλαγή της δομής του
κατασκευαστικού τομέα. Δίνουμε ελπίδα και προοπτική στηρίζοντας επενδύσεις που
δημιουργούν θέσεις εργασίας σε ένα χειμαζόμενο κλάδο. Αυτό χρειαζόμαστε, για να
βγούμε σταδιακά από την κρίση και να στρέψουμε τη χώρα μας σε μια νέα
αναπτυξιακή κατεύθυνση.»
